Kütüphane

Temel; kaya veya zeminler üzerinde inşa edilen, yapının ağırlığını (yükünü) zemine aktaran ve yapının en alttaki kısmını oluşturan yapı elemanıdır. Temeller derinliklerine göre, sığ ve derin temeller olarak iki gruba ayrılır. Bu temellerin başlıca özellikleri aşağıda özetle verilmiştir.

      1.Sığ temeller: Bu grupta, derinliği (Df) genişliğinden (B) küçük olan temel tipleri yer alır.

1.1. Tekil (münferit) temel: Plan görünümü kare, dikdörtgen veya daire şeklinde olan ve kolonları taşıyan temellerdir. Nispeten sığ derinlikte inşa edilen yapılar ve direkler için kullanılırlar.

1.2. Sürekli (mütemadi) temel: Bu temeller genellikle L≥5B olup, duvar yüklerini taşırlar. Temel genişliği duvar genişliğine bağlıdır.

1.3. Radye (yaylı) temel: Bu tür temeller; çok sayıda kolondan ve duvarlardan aktarılan yükleri taşıyabilecek düzeyde yeterli rijitliğe sahip olan kalın beton dilimler şeklinde inşa edilirler ve yapının tabanındaki alanı kaplarlar. Radye temeller, tekil temellerin kullanılmasının ekonomik olmadığı ve izin verilebilir zemin basınçlarının çok küçük olduğu koşullarda tercih edilirler. Özellikle çok yumuşak veya zayıf zeminler üzerinde yapının oturma miktarını en aza indirmek için yapı yükünü geniş alana yaymak amacıyla radye temel inşa edilir.

  2. Derin temeller: Planlanan yapının hemen altındaki ve yakın çevresindeki zeminin çok zayıf olması halinde, yapı yükleri derin kesimlere veya derindeki sağlam zemine aktarılır. Bu koşullarda tercih edilen “kazık” veya “keson (kuyu)” temel tipleri, derin teme türleridir.

2.1. Kazık temel: Bu sistem, yapıyı kazıklar üzerine inşa ederek yapı yüklerinin kazıklar tarafından sağlam zemine (kayaya veya sert zemine) aktarılmasını sağlar. Ahşap, beton veya çelik kazıklar kullanılabilir.

Kazık temellerin kullanım amaçları aşağıda verilmiştir:

• Yükü sert zemine aktarmak,
• Temeli kazıkların yanal sürtünmesiyle desteklemek,
• Yanal yönde etkiyen ve yukarı doğru yöndeki itki kuvvetlerine karşı direnci artırmak,
• Taneli ve gevşek zemini sıkıştırmak.

2.2. Keson (kuyu) temel: Belirli bir derinliğe kadar geniş kuyular açılarak bu kuyular betonla doldurulur ve yapı keson temellerin üzerine inşa edilir. Keson temellerin pabuçları sağlam zeminin içinde yapılarak taşıma işlemi bunlarla saağlanır.